CZĘŚĆ 5: Co grozi za piractwo komputerowe?

Odsłuchaj podcast

W poprzednim artykule wspomniałem o tym, że pobieranie utworów z Internetu bez zgody twórcy,  nie jest legalne. Czy jednak za piractwo komputerowe – rozumiane jako zachowania polegające na wszelakim dysponowaniu utworem, wbrew prawu autorskiemu, możemy zostać ukarani? O tym i o możliwych tego konsekwencjach w poniższym artykule.

Odpowiedzialność z tytułu piractwa komputerowego należy podzielić na cywilną i karną.

Odpowiedzialność cywilna sprowadza się do żądań (roszczeń) potencjalnego pokrzywdzonego lub organizacji go reprezentującej. Najczęściej będą to roszczenia finansowe, natomiast najczęściej domagają się ich organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskim np. ZAiKS. Chyba każdy z nas słyszał o przypadku finansowego ukarania fryzjera, który odtwarzał muzykę radiową w salonie fryzjerskim. Na tym właśnie polega odpowiedzialność cywilna wynikająca z prawa autorskiego.

Co ważne – odszkodowanie w prawie autorskim nie zawsze jest równe szkodzie, najczęściej stanowi bowiem ściśle określoną sumę pieniędzy. Stawki wynagrodzenia dla autora nie są równoznaczne z wartością utworu w sklepie, natomiast wynikają z tabeli wynagrodzeń ustalanego przez daną organizację na podstawie tabel minimalnego wynagrodzenia Ministerstwa Kultury.

Przykład:            Jeśli ktoś wykorzystał cudzy utwór bez pozwolenia na weselu nie zapłaci kary w wysokości wartości płyty podzielonej przez ilość utworów, tylko wynagrodzenie równe dwukrotności wynagrodzenia przewidzianego przez organizację zbiorowego zarządzania. Tabele ZAiKS-u znajdziecie Państwo w linku: https://zaiks.org.pl/256,150

Odpowiedzialność karna to nic innego jak prowadzenie postępowania karnego przeciwko danemu piratowi. Odpowiedzialność za piractwo komputerowe jest dosyć surowa, a w skrajnych wypadkach może skończyć się nawet karą pozbawienia wolności. Trudno sobie jednak wyobrazić pirata komputerowego siedzącego w jednej celi z pospolitymi przestępcami np. gwałcicielami, czy sprawcami pobicia, stąd też kary za naruszenie praw autorskich w praktyce są znacznie lżejsze.

PIRACTWO KOMPUTEROWE, A ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA

O ile odpowiedzialność cywilna będzie dotyczyć właściwie wszelkich działań, które są niezgodne z ustawą o prawie autorskim, tak też odpowiedzialność karna dotyczy tylko niektórych z nich.

Zdecydowanie najczęstsze przestępstwo popełniane w Internecie to nielegalne pobieranie i udostępnianie muzyki filmów, gier lub programów z serwisu P2P (peer-to-peer) czyli Torrentów, Kazaa, eMule i inne. Przestępstwo to jest zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 2. Jest ona zaostrzona w przypadku, gdy celem działania pirata jest zarobek lub gdy prowadzi przy tym swego rodzaju stałą działalność. Co ważne – nie trzeba być ekspertem w dziedziczenie prawa – ściąganie i kopiowanie utworów jest karane, także gdy działa się nieumyślnie.

Przykład:            Trudno ukarać kogoś kto „niechcący” udostępnił chroniony utwór. Jednakże karane jest kopiowanie utworów i ich pobieranie w sytuacji, gdy można się spodziewać, że strona internetowa, którą odwiedzamy jest piracka. Taka osoba może nie chce popełnić przestępstwa, ale popełni je wówczas, gdy naruszy tzw. reguły ostrożności. Są to sytuacje, gdy można się spodziewać, że zachowanie którego mamy dokonać jest nielegalne – czy to ściągamy plik z chomików, czy to ścigamy program komputerowy, co łatwo sprawdzić.

Odpowiedzialność związana z nielegalnym obrotem programami komputerowymi jest jeszcze surowsza niż w przypadku innych utworów. Wynika to z dwóch faktów. Po pierwsze w stosunku do programów komputerowych nie stosujemy dozwolonego użytku prywatnego. Po drugie prawo przewiduje dodatkowe przestępstwa związane z obrotem programami.

Tak też wszelkie formy nielegalnego kopiowania programów komputerowych bez zgody autora. mogą być traktowane jako przestępstwo kradzieży programu komputerowego. Pomimo, iż przepis przewiduje, że przestępstwo można popełnić jedynie w celu osiągniecia korzyści majątkowej, korzyść ta jest rozumiana także jako uzyskanie programu komputerowego

Podobnie potencjalnie nieświadomy użytkownik może dopuścić się paserstwa nieumyślnego programu komputerowego. Polega ono na „nabywaniu” lub „przyjmowaniu” programu, co do którego można przypuszczać, że został skradziony. Zatem już samo pożyczenie pirackiej kopii programu komputerowego może stanowić przestępstwo